اصول، مواد و کاربردهای عملی
در سال های اخیر، صنعت سنگ طبیعی ( مرمر، گرانیت ، تراورتن ، اونیکس و سایر سنگ های دکوراتیو ) با فشار های اقتصادی و خواست بازار برای تولید اسلب های بزرگ تر و نازک تر مواجه شده است. این گرایش، هم زمان ریسک شکست و ضایعات را در طول برش، حمل و نصب افزایش داده است؛ به ویژه در اسلب هایی که دارای ترک های میکرو یا تخلخل داخلی هستند. برای کاهش این ریسک ها، یکی از روش های شناخته شده و کاربردی(( پشتیبانی مکانیکی)) با استفاده از توری یا مش فایبرگلاس است که در صنعت گاهی با اصطلاح تجاری ((پارچه مارآمو)) یا ((back-mesh reinforcement)) شناخته می شود. این تقویت نه تنها استحکام کششی و پیوستگی اسلب را افزایش می دهد، بلکه امکان استفاده از اسلب های ظریف تر و بزرگ تر را با امنیت عملیاتی بالاتر فراهم می آورد
ترکیب و خصوصیات ماده ای توری مارآمو
توری هایی که به عنوان ((مارآمو))در پشتی اسلب نصب می شود معمولاً از الیاف شیشه ای (fiberglass) با مقاومت شیمیایی تقویت شده تهیه می گردد. نوع الیاف، بافت (بافته یا توری بافته نشده)، وزن سطحی (g/m²) و اندازه شبکه (mesh size) اجزای اصلی هستند که عملکرد نهایی را تعیین می کنند. این توری ها غالباً با پوشش یا فرمولاسیون های مقاوم در برابر قلیا (alkali-resistant) تولید می شوند تا در تماس با رزین ها و محیط های فرآوری مقاومت حفظ شود. از منظر مکانیکی، توری های مناسب برای استفاده پشتی معمولاً مقاومت کششی چشم گیری دارند (بسته به وزن و ساختار ممکن است از چند صد تا چند هزار نیوتن بر ۵ سانتی متر گزارش شود) که این مشخصه برای حمل و نقل و برش سنگ بسیار حیاتی است. داده های فنی تولید کنند گان معتبر نشان می دهد انتخاب وزن توری و مشخصات کششی باید با ضخامت و نوع سنگ همخوانی داشته باشد
مکانیسم عملکرد : چگونه توری پشت سنگ، اسلب را تقویت می کند
توری های فایبرگلاس وقتی با یک رزین مناسب (معمولاً اپوکسی یا پلی استر با ویسکوزیته کنترل شده) به پشت اسلب می چسبد، یک لایه ی پیوسته و چسبیده ایجاد می کند که نقش پل انتقال بار را ایفا می کند. این لایه می تواند ترک های موئین را ((بریج)) کند، توزیع تنش ها را یکنواخت تر سازد و از تکامل ترک های کوچک به شکست های کامل جلوگیری کند. مهم است که رزین انتخاب شده قابلیت نفوذ به میکرو پرفوریشن های پشت سنگ را داشته باشد تا پیوند مکانیکی و شیمیایی مناسب ایجاد شود؛ در غیر این صورت، توری به صورت سطحی می نشیند و کارایی واقعی را ارائه نمی دهد. روش های نفوذی (infiltration) گاهی همراه با پشتی-مش (back-mesh) ترکیب می شوند تا علاوه بر ایجاد شبکه حمایتی، توده ی سنگ را نیز از درون تقویت کنند
روش کاربرد
اجرای صحیح فرآیند تقویت شامل چند مرحله کنترل شده است: اولاً آماده سازی پشت اسلب (پاک سازی از گرد و غبار، خشک کردن و در صورت نیاز تزریق رزین در ترک های قابل مشاهده)، سپس انتخاب توری با مشخصات فنی مناسب (وزن، اندازه سلول شبکه و مقاومت کششی) و رزین هم خوان. پس از آماده سازی، رزین رقیق یا ویسکوز مناسب بر پشت اسلب اعمال می شود و توری با فشار یکنواخت روی آن قرار می گیرد؛ در نهایت لایه با ابزار های غلتک دار یا پرس سبک صاف می شود تا حباب ها خارج و تماس کامل برقرار گردد. مرحله خشک شدن و پخت رزین باید تحت شرایط دمایی و زمانی توصیه شده انجام شود تا از شیارها، چین ها یا تقابل انقباض بین رزین و سنگ جلوگیری شود. نیمه صنعتی ها گاهی از گرما دهی کنترل شده برای شتاب دهی به پخت استفاده می کنند، اما باید اثر اختلاف ضریب انبساط حرارتی را مد نظر قرار داد
معیار های انتخاب توری و رزین برای کاربرد صنعتی
در انتخاب توری مناسب باید به پارامترهای کلیدی توجه کرد: وزن سطحی (g/m²) که نشان دهنده تراکم الیاف است، اندازه شبکه (مثلاً 3×3 تا 10×10 میلی متر)، مقاومت کششی طولی و عرضی (N/5cm)، مقاومت در برابر قلیا و سازگاری با رزین هدف. برای مثال در برخی محصولات صنعتی مقادیری مانند ۶۰۰–۱۳۰۰ N/5cm برای مقاومت کششی گزارش شده که نشان می دهد چگونه انتخاب محصول بر عملکرد نهایی تأثیر می گذارد. رزین اپوکسی با ویسکوزیته پایین برای نفوذ بهتر توصیه می شود؛ اما ترکیب هزینه، زمان پخت و شرایط کارگاهی باید در تصمیم گیری لحاظ گردد. توصیه می شود جدول مشخصات فنی توری ها (technical data sheet) را با شرایط کار واقعی تطبیق دهید و برای هر نوع سنگ آزمون کشش/ضربه کنترل شده انجام شود.
مزایا، محدودیت ها و نکات اقتصادی
مزایای فنی این روش شامل کاهش نرخ شکست در برش و نصب، امکان استفاده از اسلب های نازک تر، کاهش ضایعات و بهبود قابلیت حمل است. از منظر اقتصادی، با کاهش ضایعات و بازگشت سریع تر سرمایه گذاری در حمل و نقل و نصب، هزینه ی واحد کاهش می یابد؛ به ویژه برای اسلب های با ارزش بالا یا سنگ های کمتر همگن. محدودیت ها عبارتند از نیاز به کنترل دقیق فرایند پخت رزین، احتمال تغییرات ظاهری یا رنگی در پشت اسلب در صورت استفاده از رزین های نامناسب، و افزایش هزینه ی ماده و نیروی کار در واحد تولید. در پروژه های بزرگ توصیه می شود تست های میدانی و نمونه سازی انجام شود تا نسبت هزینه/فایده به درستی محاسبه گردد.
نکات اجرایی برای کاهش ریسک و افزایش دوام
برای حصول نتیجهی پایدار پیشنهاد می شود: استفاده از توری های دارای گواهی AR (alkali resistant)، اجرای محیطی خشک و عاری از گردوغبار هنگام نصب، انتخاب رزین با ضریب انبساط حرارتی نزدیک تر به سنگ، و انجام آزمایش های کنترل کیفیت پس از پخت (پایایی اتصال، تست ضربه و کشش). همچنین در اسلب هایی که قرار است در معرض رطوبت و تغییرات حرارتی زیاد قرار گیرند، انجام آزمون های سیکل حرارتی و رطوبتی قبل از تولید انبوه لازم است. ثبت مشخصات هر ترکیب (نوع توری + نوع رزین + شرایط پخت) به عنوان استاندارد کارخانه ای باعث تکرارپذیری و کاهش خطا خواهد شد.
نتیجه گیری
تقویت اسلبهای سنگی با توری پشتی (پارچه مارآمو) راه حلی عملی و اثبات شده برای افزایش کارایی تولید، کاهش ضایعات و تسهیل نصب در پروژه های معماری و دکوراتیو است. کلید موفقیت در این روش، انتخاب ترکیب توری و رزین مناسب، اجرای دقیق مراحل آماده سازی و پایش کیفیت در هر گام است.
مارآمو
